EKSPONAT MIESIĄCA – GRUDZIEŃ 2022
OBRAZ CHRYSTUS NA KRZYŻU
Czas powstania: XX w.
Materiał: szkło, drewno, technika: malarstwo na szkle
Nr inwentarzowy: V/739/2534
Sposób nabycia: Darowizna Adelajdy Broniszewskiej, autorki
Opis: Obraz w kształcie prostokąta stojącego, malowany na szkle, w drewnianej fazowanej ramie, pomalowanej na ciemny brąz. Tło obrazu intensywnie czerwone. W centrum ciemnobrązowy krzyż o ramionach zakończonych szpiczasto, stojący na kamienistej Golgocie. Do krzyża przybity Chrystus o białej skórze, z głową przechyloną na ramię, z zamkniętymi oczami, ciemnobrązową brodą i włosami opadającymi na ramiona, w żółtej koronie cierniowej, z czerwonym perizonium na biodrach i żółtą aureolą za głową. Z ran na stopach, dłoniach i z boku Chrystusa wypływa krew. Od boków postaci odchodzą żółte promienie. Krzyż w obramieniu girlandy kolorowych kwiatów.
Miejsce przechowywania: Skansen; Alkierz
EKSPONAT MIESIĄCA – LISTOPAD 2022
SIEWNIK RĘCZNY
Miejsce powstania: Dobczyce; czas powstania: 1 poł. XIX w.
Materiał: metal, płótno, technika: kucie, odlew, szycie
Nr inwentarzowy: V/30/167
Sposób nabycia: Darowizna Zdzisława Iskierskiego. Przedmiot wykonany przez miejscowego rzemieślnika, należał do pradziadka ofiarodawcy i był używany w l.50 XIX w.
Opis: Urządzenie z mechanizmem korbowym, skonstruowanym z metalowych części: poruszanego korbą koła i blaszanej obręczy, stanowiącej wylot dla nasion. Mechanizm połączony z blaszaną spłaszczoną tuleją, do której przydrutowano płócienny worek. Do tulei pod kątem ostrym przy pomocy przyspawanych prętów przytwierdzono prostokątny płat blachy, który opierał się o tułów siejącego. Worek posiadał mocowanie na szyję w postaci tasiemek.
Miejsce przechowywania: Skansen; Kurnik
EKSPONAT MIESIĄCA – PAŹDZIERNIK 2022
ŁÓŻKO
Czas powstania: XIX/XX w. technika: stolarstwo, snycerstwo; materiał: drewno
Sposób nabycia: Zakup od Eugenii Flak z Raciechowic, data nabycia: 1971 r
Nr inwentarzowy: V/236/516
Opis: Ciężkie drewniane łóżko na czterech nogach, malowane brązową farbą. Prawdopodobnie łóżko dziecinne. Rama z desek; dno wyłożone deskami poukładanymi w poprzek. Wysoki zagłówek i nieco niższa ścianka w nogach zwieńczone trapezowato, ozdobione płaskorzeźbami z motywem liści i kwiatów dziewięćsiłu. Od wewnątrz w górnej części ścianki przy nogach wyrzeźbiony kontur żaby w koronie na liściach lilii wodnej.
Miejsce przechowywania: Skansen; Alkierz
EKSPONAT MIESIĄCA – WRZESIEŃ 2022
MANEKIN MIESZCZANIN
Materiał: drewno, gips, tkanina, skóra, technika: konstrukcja z drewna, odlew gipsowy, szycie, szydełkowanie, szewstwo
Miejsce powstania: Kraków/Dobczyce; czas powstania: l.60-te XX w.
Nr inwentarzowy: V/228/63
Sposób nabycia: Stelaż, gipsowa twarz i dłonie wykonane w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Buty i ubiór szyte w Dobczycach przez Annę Koptę (Bergel).;
Opis: Manekin: mężczyzna w czarnym stroju. Korpus z drewna i wypchanej tkaniny, twarz i dłonie z gipsu; twarz malowana farbami: jasna cera, jasne wąsy, brwi i włosy, niebieskie oczy. Manekin ubrany w strój dawnego dobczyckiego mieszczanina, rogatywkę z czarnego sukna; białą koszulę; długą do pół uda czamarę z czarnego sukna ze stójką i z szamerowanym zapięciem: trzema podwójnymi szydełkowymi sznurami z pętelkami i szydełkowymi guzami; czarne sukienne spodnie, z nogawkami włożonymi w buty; buty z ciemnej skóry z wysokimi cholewami.
Miejsce przechowywania: Skansen; Alkierz
EKSPONAT MIESIĄCA – SIERPIEŃ 2022
MANEKIN MIESZCZKA
Miejsce powstania: Kraków/Dobczyce, czas powstania: l.60-te XX w.
Materiał: drewno, gips, tkanina, skóra
Nr inwentarzowy: V/222/64
Sposób nabycia: Stelaż, gipsowa twarz i dłonie wykonane w Muzeum Etnograficznym w Krakowie. Buty szyte w Dobczycach, podobnie ubiór wykonany przez Annę Koptę (Bergel).
Opis: Manekin: kobieta w stroju mieszczki. Korpus skonstruowany z drewna i wypchanej tkaniny, twarz i dłonie odlane z gipsu; twarz malowana farbami: jasna cera, niebieskie oczy, czerwone usta. Manekin ubrany w strój dawnej dobczyckiej mieszczki, tiulową chustkę na głowie, wiązaną w charakterystyczny sposób, z węzłem tzw. „kukurykiem”; czarną pluszową bluzkę z koronkowym kołnierzykiem i marszczonym żabotem z tkaniny w kolorze malinowym, zapinaną na czarne szydełkowe guzy; ciemnoniebieskie okrycie wierzchnie z szarym futrzanym wykończeniem; marszczoną spódnicę z czarnego pluszu z szerokim pasem malinowej tkaniny wszytym równolegle do dolnego brzegu; białą płócienną halkę z koronkowym brzegiem oraz czarne trzewiki z cholewkami nad kostkę, na niskim obcasie, sznurowane.
Miejsce przechowywania: Skansen; Alkierz
EKSPONAT MIESIĄCA – LIPIEC2022
ZBIÓR KAZAŃ
Miejsce powstania: Kraków, Drukarnia Akademicka, Czas powstania: 1706
Materiał: papier
Nr inwentarzowy: V/1061/2823
Sposób nabycia: obiekt przekazany przez Bogdana Steinhoffa
Opis: Księga bez oprawy. Druk w kolorze czarnym. Tekst w języku polskim. Na stronie tytułowej: KAZANIA NA DNI PAŃSKIE NA Uroczystości BOGARODZICE PANNY Niepokalanie Poczętey. (…)Przez X. SEBASTYANA PISKORSKIEGO, J.U.D. Professora, Kanonika Krakowskiego.W Krakowie, w Drukarni Akademickiey, Roku Pańskiego 1706”
Miejsce przechowywania: Skansen; Dom kultu pochówkowego
EKSPONAT MIESIĄCA – CZERWIEC2022
KRZYŻ PRAWOSŁAWNY
Materiał: mosiądz, Czas powstania: XIX/XX w.
Sposób nabycia: obiekt przekazany przezBogdana Steinhoffa
Nr inwentarzowy: V/1046/2814
Opis: Krzyż prawosławny, metalowy. Ramiona zakończone trójlistnie, udekorowane głowami aniołków. Prawdopodobnie pochodzi z wieka trumny, o czym świadczą cztery otwory ze śrubami. Być może do krzyża przymocowana była niezachowana już postać Chrystusa.
Miejsce przechowywania: Skansen; Dom kultu pochówkowego
EKSPONAT MIESIĄCA – MAJ 2022
MINIATURKA EPITAFIUM Z „WESOŁEGO CMENTARZA” WE WSI SĂPÂNTA W RUMUNII
Miejsce powstania: Săpânta, Rumunia
Materiał: drewno, farba, lakier, czas powstania: 2008
Sposób nabycia: obiekt przekazany przezBogdana Steinhoffa
Nr inwentarzowy: V/1047/2815
Opis: Drewniana statuetka, zwieńczona krzyżem o koliście zakończonych ramionach, przykrytym trójkątnym daszkiem. Statuetka pomalowana na kolor niebieski. Tablica epitafijna ozdobiona wizerunkiem kobiety w zielonej chustce i stroju ludowym rumuńskim.
Miejsce przechowywania: Skansen; Dom kultu pochówkowego
EKSPONAT MIESIĄCA – KWIECIEŃ 2022
KAPA ŻAŁOBNA materiał: adamaszek
Nr inwentarzowy: V/978/2648
Opis: Czarna kapa żałobna. Szata mocno rozszerzana na dole, obszyta złotym galonikiem, po bokach naszyte po dwa złote pasy z galoniku, spływające od szyi ku dołowi. Pod szyją metalowa zapinka, ozdobiona chrystogramami IHS. Na plecach kaptur obszyty frędzlami z haftowanym chrystogramem IHS i haftowanymi promieniami.
Miejsce przechowywania: Skansen; Dom kultu pochówkowego
EKSPONAT MIESIĄCA – MARZEC 2022
SKOPEK NA MLEKOwyk. nieznany, materiał: drewno,metal
Sposób nabycia: Darowizna Adama Leśniaka z Sidziny k/Jordanowa. Przedmiot pochodzi ze zbiorów własnych ofiarodawcy
Nr inwentarzowy: V/423/171B
Opis: Naczynie na mleko wykonane z klepek drewnianych o donicowatym kształcie, lekko rozszerzające się ku górze, spięte dwiema blaszanymi obręczami. Dno okrągłe, wykonane z jednego kawałka drewna. Rozszerzające się ku końcowi ucho skopka wyrzeźbione na przedłużeniu jednej z klepek posiada niewielki otwór, przez który przewleczono drut do zawieszenia naczynia
Miejsce przechowywania: Skansen; Kuchnia
EKSPONAT MIESIĄCA – LUTY 2022
MAGLOWNICA RĘCZNA wykonawca nieznany, materiał drewno, darowizna Zofii Królikowskiej z ul. Górskiej w Dobczycach
Nr inwentarzowy: V/385/175
Miejsce przechowywania: Skansen Kuchnia
Maglownica do ręcznego prasowania bielizny pościelowej. Cienka deska z twardego, ciemnego drewna. Z jednej strony karbowana, z drugiej gładka. Rączka spłaszczona, lekko rozszerzająca się ku końcowi, z otworem do zawieszania.
EKSPONAT MIESIĄCA – STYCZEŃ 2022
SZAFA – wyk. nieznany, materiał:drewnoczas powstania: XVIII/XIX w.
Nr inwentarzowy: V/260/489
Zakup od Jadwigi Hylińskiej, spadkobierczyni Jana i Antoniny Kulmów z ul. Jagiellońskiej w Dobczycach. Przechowywana Skansen; Alkierz.
Szafa dwudrzwiowa, drewniana. Drzwi rzeźbione, każde z dwóch skrzydeł dekoracyjnie żłobione, zwieńczone łukowato, na środku ozdobione rozetą, a w górnej części łukiem wypełnionym roślinnym wzorem. U góry zwieńczenie z rzeźbionymi ornamentami roślinnymi, m. in. kiścią winogron. Wzdłuż zewnętrznych pionowych krawędzi drzwi pilastry z głowicami z roślinnym ornamentem.
EKSPONAT MIESIĄCA – GRUDZIEŃ 2021
GAZETNIK (KRZYŻAK) – wyk. nieznany. Materiał drewno
Darowizna Józefy Bergel, emerytowanej nauczycielki i bibliotekarki, z ul. Jagiellońskiej w Dobczycach.
Nr.inw. V/297/948
Ze zbiorów: Muzeum Regionalnego PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Alkierz.
Drewniany stojak na gazety w kolorze ciemnobrązowym, lakierowany, wykonany z dwóch wyprofilowanych desek, skrzyżowanych w środkowej części i połączonych pod kątem ostrym. Łączenie płaszczyzn od góry i od dołu wzmocnione dwoma podłużnymi drewnianymi klinami. W górnej części obu powierzchni wycięcia ułatwiające przenoszenie stojaka; dolne krawędzie wycięte w kształt płaskich nóg. Zewnętrzne powierzchnie ozdobione płaskorzeźbami: z jednej strony z motywem kwiatów róży, z drugiej liśćmi dębu i żołędziami.
EKSPONAT MIESIĄCA – LISTOPAD 2021
KOMODA – wyk. nieznany. Materiał: drewno, metal
Zakup od Jadwigi Hylińskiej, 1973 r. spadkobierczyni zmarłej Antoniny Kulmy z ul. Jagiellońskiej w Dobczycach, do której należał mebel.
Nr.inw. V/250/505
Ze zbiorów: Muzeum Regionalnego PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Alkierz.
Drewniana komoda z pięcioma szufladami, wykonana z ciemnego drewna, stojąca na czterech nogach, politurowana. Trzy większe szuflady jedna nad drugą długie na całą szerokość komody. W górnej części, bezpośrednio pod blatem dwie mniejsze szufladki przedzielone pionową listwą ozdobioną płaskorzeźbioną tralką. Wzdłuż pionowych brzegów komody dwie listwy, również z płaskorzeźbionymi tralkami. Szuflady z metalowymi uchwytami do wysuwania oraz z pozostałościami okuć zamków.
EKSPONAT MIESIĄCA – PAŹDZIERNIK 2021
SĄSIEK MAŁY – wyk. nieznany. Materiał: drewno, metal
Zakup od Zofii Królikowskiej z ul. Górskiej w Dobczycach. Sąsiek należał do dziadków ofiarodawczyni
Nr.inw. V/37/581
Ze zbiorów: Muzeum Regionalnego PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kurnik.
Drewniana skrzynia z prostokątnym wiekiem, zamykana na skobel z wygiętego pręta. Szkielet skrzyni wykonany z szerokich listew, łączonych „na wpust” oraz kołkami. Cztery nogi, będące przedłużeniem pionowych listew szkieletu, w górnej części wystają ponad ściany skrzyni tworząc uchwyty do jej przenoszenia. Ściany i wieko wypełnione klepkami zachodzącymi jak zakładki jedna na drugą. W środku poprzeczna przegroda dzieląca wnętrze skrzyni na dwie komory. Sąsiek służył do przechowywania mąki, kaszy.
EKSPONAT MIESIĄCA – WRZESIEŃ 2021
WIALNIA DO KONICZYNY – wyk. nieznan. Materiał drewno, metal
Darowizna kierownika majątku doświadczalnego w Gaiku w Brzezowej inż. Bogusława Przybyło. Wg wpisu do księgi inwentarzowej z 1977 r. wialnia pochodzi z dawnego majątku Gaik w Brzezowej.
Nr.inw. V/42/784
Ze zbiorów: Muzeum Regionalnego PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kurnik.
Korpus urządzenia wykonany z drewna, osadzony na drewnianym czworonożnym stelażu. Mechanizm poruszany korbą, skonstruowany z elementów metalowych, wprawia w ruch wiatrak wykonany z metalowych płaskowników i krótkich desek, umieszczony w drewnianym bębnie korpusu. W dolnej części urządzenia drewniany wylot na ziarno, od spodu zamocowana metalowa siatka. Sygnowany blaszką z nazwą producenta: „Gebr. Röber/ G.m.b.H./ Wutha/ Thuringen”. Urządzenie służyło do czyszczenia lekkiego ziarna (maku, koniczyny, prosa).
EKSPONAT MIESIĄCA – SIERPIEŃ 2021
SZUFLA „SIEDLACZKA” – wyk. nieznany. Obiekt wykonany z drewna lipowego
Darowizna Leszka Łabędzia, 1973 r. Przedmiot pochodził od babci ofiarodawcy Marii Czyrnek z Brzezowej.
Nr.inw. V/41/586
Ze zbiorów: Muzeum Regionalnego PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kurnik.
Duża szufla dłubana w drewnie lipowym do nabierania zboża. Rączka krótka, masywna. Łopata szeroka, głęboko wydrążona, z widocznymi śladami obróbki dłutem. „Siedlaczka” służyła do tzw. „wiania”, czyli oczyszczania wymłóconego zboża z plew w prymitywny sposób: poprzez rozrzucanie go po klepisku. Plewy z rozrzuconego zboża wydmuchiwano machając nad ziarnem pustym workiem.
EKSPONAT MIESIĄCA – LIPIEC 2021
KIEŁBAŚNICA – wyk. nieznany. Obiekt wykonany z drewna i metalu
Darowizna Tadeusza Batko z ul. Cegielnianej w Dobczycach 1967 r.
Nr.inw. V/327/193
Ze zbiorów: Muzeum Regionalnego PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuchnia.
Dwuczęściowy przyrząd złożony z blaszanej rury i drewnianego tłoka. Walcowata rura, wykonana z cienkiej, giętej blachy, spięta obręczami, w dnie okrągły otwór do podczepienia rurki na jelito. Tłok do popychania masy kiełbasianej w postaci masywnego drewnianego wałka z doprawioną toczoną rączką.
EKSPONAT MIESIĄCA – CZERWIEC 2021
KONEWKA DREWNIANA – wyk. nieznany. Obiekt wykonany z drewna i metalu
Darowizna Bronisławy Dyrlikowej z ul. Przedbronie w Dobczycach
Nr.inw. V/303/168
Ze zbiorów: Muzeum Regionalnego PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuchnia.
Konew wykonana ze zwężających się ku górze klepek, spiętych dwiema żelaznymi obręczami. Dolna obręcz z szerszego pasa blachy, górna z wąskiego. Ucho masywne, wyrzeźbione na klepce węższej od pozostałych, z półkolistym wycięciem. Dno w kształcie elipsy.
EKSPONAT MIESIĄCA – MAJ 2021
Młockarnia – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z : drewna, metalu, skóry i gumy. Przekazana przez Sławomira Grzywacza z Gruszowa.
Nr.inw. V/17/2323
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Wozownia, Duża Wiata.
Drewniana młockarnia – duża maszyna rolnicza służąca do młócenia, oddzielania ziaren zboża od kłosów i plew. Konstrukcja drewniana z metalowymi osłonami i kołem napędowym osadzonym na podwoziu i dużymi metalowymi kołami. Elementy osłon pomalowane na czerwony kolor.
EKSPONAT MIESIĄCA – KWIECIEŃ 2021
Barć – Ul leśny z kloca dębowego, wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z drewna i metalu.
Nr inw. 788/MRD/E
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen; Teren Skansenu.
Barć – ul leśny, kłodowy, wydrążony w kłodzie drewna dębowego, spięty metalowymi obręczami oraz klamrami. Ul zwieńczony stożkowym drewnianym daszkiem, kryty gontem.
EKSPONAT MIESIĄCA – MARZEC 2021
Mary – wyk. nieznany, Dobczyce, wysokość: 52 cm, szerokość: 36 cm, długość: 156 cm. Obiekt wykonany z drewna, darowizna: Bogdan Steinhoff.
Nr inw. V/1045/2813
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Dom kultu pochówkowego.
Mary – rodzaj przenośnych noszy wspartych na czterech nogach, na których ustawiano trumnę lub przenoszono zmarłego. Składały się z ramy ze szczeblami wspartych na podporach, z czterema uchwytami do podnoszenia. Wzdłuż dolnych krawędzi, listwa z ozdobnie wyciętym brzegiem. Mary przeznaczone były zarówno dla dorosłych jak i dzieci.
EKSPONAT MIESIĄCA – LUTY 2021
Pilnik płaski – wyk. nieznany, Dobczyce, Obiekt wykonany z: drewna i metalu. Zakupiony od Czesława Czyrnka z Kornatki w 1972r. po likwidacji starej kuźni sprzed 1800r.
Nr inw. 852/MRD/E
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuźnia.
Pilnik płaski – narzędzie do piłowania i kształtowania żelaza. Usuwał większą ilość zbędnej materii kształtowanego przedmiotu.
EKSPONAT MIESIĄCA – STYCZEŃ 2021
Tarka na korbkę do tarcia buraków – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z: drewna i metalu.
Nr inw. V/1217/2976
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Wozownia.
Tarka do tarcia buraków – na korbę, metalowy bęben żelazny na drewnianym stelażu. Służyła do rozdrabniania, szatkowania i tarcia warzyw i owoców, najczęściej na pasze dla zwierząt gospodarczych. Napędzana ręcznie, korbką.
EKSPONAT MIESIĄCA – GRUDZIEŃ 2020
Brusek – wyk. nieznany, Dobczyce, wysokość: 123 cm, szerokość: 57 cm, długość: 119 cm, średnica: 60 cm (krąg).Obiekt wykonany z: metalu, drewna i kamiennego krążka. Darowizna od Walerii Figlewicz.
Nr inw. V/55/2299
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuźnia.
Brusek – narzędzie używane w kuźni, do pracy kowala. Służyło do ostrzenia narzędzi, noży i siekier. Koło bruska wykonane było z ruchomego kamiennego krążka kształtu walca, osadzonego na drewnianym stelażu dwoma drewnianymi obejmami. Stelaż urządzenia stanowi drewniana kłoda, osadzona na czterech drewnianych nogach. Wszystkie drewniane elementy pomalowane na ciemno brązowy kolor. Na środku bruska znajduje się prostokątne wycięcie, które umożliwia kołu swobodne obracanie się.
EKSPONAT MIESIĄCA – LISTOPAD 2020
Podkowa źrebaka – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z: żelaza, metalu.
Nr inw. V/766/888
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuźnia.
Podkowa – metalowe wzmocnienie przybijane gwoździami, do kopyt konia. Zapobiegało to ich ścieraniu, przy długiej pracy na roli.
Kowale dobrze znali się na koniach, cennych i delikatnych zwierzętach. To oni podkuwali je, leczyli i pielęgnowali ich kopyta.
EKSPONAT MIESIĄCA – PAŹDZIERNIK 2020
Kowadło z pniakiem – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z: żelaza i drewna. Nabyte ze zbiorów i wyposażenia kuźni Czesława Czyrnka z Kornatki.
Nr inw. V/794/796
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuźnia.
Kowadło z pniakiem – stare, długo używane w środku wklęsłe, przymocowane do starego, zniszczonego i zużytego pnia dębowego. Odbywało się na nim kucie metalu.
Kowadło wykonane było z żelaza, spoczywał na nim obrabiany przedmiot podczas ręcznego kucia metalu. Szczególnie przydatne przy pracach kowalskich w kuźni.
EKSPONAT MIESIĄCA – WRZESIEŃ 2020
Miech kowalski – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z: materiału, skóry i drewna. Przekazany przez kowala Czesława Czyrnka z Kornatki ze swojej kuźni.
Nr inw. V/793/795
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuźnia.
Miech kowalski – stary, skórzany, podłużny w kilku miejscach przetarty, zakończony w miejscu zwężenia metalową rurką z dźwignią i ramieniem z uchwytem rogowym. Służył do tłoczenia powietrza i podsycania żaru, w którym rozgrzewano metal.
EKSPONAT MIESIĄCA – SIERPIEŃ 2020
Czamara – ubiór uszyty w Dobczycach przez Annę Koptę (Bergel), wysokość: 175 cm, szerokość: 46 cm. Obiekt wykonany z: skóry i sukna koloru ciemnogranatowego.
Nr inw. V/229/63
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Alkierz.
Czamara – Charakterystyczne męskie okrycie wierzchnie dawnego dobczyckiego mieszczanina. Najczęściej szyte ze sukna koloru czarnego lub ciemnogranatowego ze stójką. Zapinane trzema podwójnymi szydełkowymi sznurami, z pętelkami i szydełkowymi guzami. Rękawy długie, proste. Na plechach i z przodu przeszyte ciemną, szeroką taśmą. Do kompletu, czarne sukienne spodnie, z nogawkami włożonymi w ciemne skórzane buty z wysokimi cholewami. Na głowie czapka rogatywka koloru czarnego.
EKSPONAT MIESIĄCA – LIPIEC 2020
Kierat metalowy – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z metalu.
Nr inw. V/12/2298
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen; Teren Skansenu.
Kierat metalowy – urządzenie to wykorzystywało siłę pociągową zwierząt. Do pracy wykorzystywano konie lub woły, do napędu maszyn rolniczych, np. wialni, młockarni czy sieczkarni. Kierat służył także do wydobywania wody.
EKSPONAT MIESIĄCA – CZERWIEC 2020
Ślaban – wysokość: 83 cm, długość: 188 cm, szerokość: 52,5 cm. Obiekt wykonany z: drewna. Darowizna od matki ucznia kl. VI SP Dobczyce, Andrzeja Chmielowskiego z ul. Garncarskiej w Dobczycach. Liczne elementy dorobione przez stolarza Antoniego Ślęczkę z Brzączowic.
Nr inw. V/314/576
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuchnia.
Ławy – Umieszczane były w różnych częściach domu. W dzień służyły do siedzenia. Pod siedziskiem znajdowała się wysuwana skrzynia służąca do spania. Oparcie ozdobne, ażurowe, na środku zwieńczone rzeźbioną rozetą. Po bokach oparcia na łokcie z ozdobnymi brzegami.
EKSPONAT MIESIĄCA – MAJ 2020
Garnek żeliwny „żelaźniak” – wyk. nieznany, Dobczyce, wysokość: 16 cm, średnica: 18,5 cm. Obiekt wykonany z żeliwa i emalii. Darowizna Władysława Michalika zamieszkałego na Starym Mieście w Dobczycach. Obiekt przekazany po wyburzeniu domu przy ul. K. Wielkiego w Dobczycach.
Nr inw. V/369/1316
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuchnia.
Garnek żeliwny – w kształcie zbliżonym do walca, z dwoma niewielkimi uchami. Krawędź górna rozszerzona i wygięta na zewnątrz. Naczynie koloru czarnego w środku z białą emalią.
Garnków używano w izbie, gdzie gotowano, pieczono i konserwowano pożywienie. Wymagało to odpowiednich naczyń i przyborów kuchennych.
EKSPONAT MIESIĄCA – KWIECIEŃ 2020
Rzeźba ludowa Chrystusa – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z: drewna. Przekazany do Muzeum w 2001 r. przez Stanisława Chorobika, mieszkańca Dobczyc.
Nr inw. V/102/2417
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Karczma, Sień.
Rzeźba ludowa Chrystusa – niekompletna rzeźba drewniana postaci Chrystusa, wisiała kiedyś na krzyżu na Marwienie do 1953r. Zdjęta podczas pożaru.
EKSPONAT MIESIĄCA – MARZEC 2020
Kołyska – wyk. nieznany, Dobczyce, wysokość: 59 cm, szerokość: 81 cm, długość: 93 cm. Obiekt wykonany z: drewna. Darowizna Zofii Góreckiej (Stoch) dla Teatralnego Zespołu Amatorskiego PTTK, który przekazał obiekt do Muzeum.
Nr inw. V/219/184
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Alkierz.
Kołyska na biegunach – służyła najmłodszym dzieciom, jako łóżko.
Pod kołyskę dzieci, rodzice wkładali ostre, żelazne przedmioty, które miały za zadanie odstraszyć zło, wynikało to z przesądności ludzi, którzy wierzyli w czyhające na nich złe moce. Kołyska została wykonana z jasnobrązowego drewna z lekko ukośnymi bocznymi ścianami. Dno wykonane z prostokątnej grubej deski. Wzdłuż obwodu, ażurowy pas z motywem trójkątów. Ścianki przy głowie i nogach wyższe od ścianek bocznych ze zwieńczeniem z wyciętym sercem, połączone z ozdobnie profilowanymi biegunami.
EKSPONAT MIESIĄCA – LUTY 2020
Chomąto końskie – wyk. nieznany, Dobczyce, wysokość: 72 cm, szerokość: 42 cm. Obiekt wykonany z metalu, drewna oraz skóry. Darowizna Cecylii Freitag, dyr. Szkoły Podstawowej w Brzezowej (gm. Dobczyce). Przekazano po likwidacji Izby Pamięci w SP w Brzezowej.
Nr inw. V/ 1134/2887
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Izba cechów.
Chomąto tworzą dwie drewniane kleszczyny niemalowane, dopasowane do szyi konia z wewnętrzną skórzaną kiszką wypchaną słomą, miękkim podkładem łagodzącym ucisk na kark. Kleszczyny spięte rzemieniem na dole w górnej części połączone skórzanym kapturem. Poniżej pierścienie do zamocowania pasów, do kleszczyn przymocowane rzemieniami.
W chomąto zaprzęgane były zwierzęta rogate, bydło, woły, krowy i konie. Dostarczały siły pociągowej do wozów i sań.
EKSPONAT MIESIĄCA – STYCZEŃ 2020
Żelazko – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z metalu (żelaza) i drewnianej rączki.
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Karczma, dział krawiecki.
Żelazko – Wkładano do niego rozgrzany do czerwoności wkład, czyli duszę lub wsypywano rozżarzone węgle drzewne. Podtrzymywało to temperaturę bez konieczności odstawiania go co chwilę na płytę kuchenną.
Żelazka używano do prasowania delikatnych tkanin.
EKSPONAT MIESIĄCA – GRUDZIEŃ 2019
Magiel (warsztat) – wyk. nieznany, Dobczyce, długość: 205 cm, wysokość: 87 cm, szerokość: 73cm. Obiekt wykonany z: twardego drewna. Obiekt zakupiony od Jana Stocha z ul. Kilińskiego w Dobczycach.
Nr inw. V/334/591
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuchnia.
Magiel – warsztat służył do zmiękczania i wygładzania wypranej i wysuszonej bielizny lnianej.
Złożony z dwóch drewnianych skrzyń, umieszczonych na stelażu z grubych desek. Spodnia skrzynia nieruchoma, górna – ruchoma, przesuwana na dwóch drewnianych wałkach.
Zwilżoną bieliznę nawijano na wałek i dociskając maglownicą przesuwano po blacie stołka. Wałek obracał się a nacisk powodował rozprasowanie i zmiękczenie włókien tkaniny.
EKSPONAT MIESIĄCA – LISTOPAD 2019
Cep – wyk. nieznany, Dobczyce, długość: 151 cm. Obiekt wykonany z sznurka, skóry, drewna oraz dwóch połączony ze sobą drągów, dzierżaka i bijaka. Darowizna ucznia SP w Dobczycach, Stefana Krupy. Obiekt pochodzi z gospodarstwa Stefanii Karkosz ze Skrzynki.
Nr inw. V/39/583
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kurnik.
Cep – był narzędziem używanym do młocki, czyli wykruszania ziarna z kłosów, na klepisku stodoły. Wymłócone ziarno oczyszczano.
Zbudowany był z dwóch połączonych ze sobą drągów, dłuższego dzierżaka i krótszego masywniejszego bijaka. Cieńsze końcówki obydwu kijów opasane były kapicą czyli kawałkami skóry, obwiązane mocno sznurkiem, spięte razem za pomocą skórzanej obręczy. Drewniane cepy z czasem zostały zastąpione mechanicznymi młockarniami, napędzanymi kieratem, a potem silnikami.
EKSPONAT MIESIĄCA – PAŹDZIERNIK 2019
Maselniczka – wyk. nieznany, Dobczyce, wys. Ok. 61 cm (zmontowana z ubijakiem), średnica 19 cm. Obiekt wykonany z: drewnianych klepek, opasanych trzema obręczami o okrągłym dnie. Darowizna ucznia SP Dobczyce, Krzysztofa Cichonia z ul. Kilińskiego. Przedmiot pochodzi z gospodarstwa babci ofiarodawcy, Teofili Polończyk z ul. Klińskiego.
Nr inw. V/341/552
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kuchnia.
Drewniana maselniczka – służyła do przygotowywania pożywienia. Ubijano w niej ręcznie śmietanę na masło.
EKSPONAT MIESIĄCA – WRZESIEŃ 2019
Chorągiew cechu rolniczego – wysokość: 88 cm, szerokość: 59 cm, Obiekt wykonany z tkaniny, drewna, farby i sznura. Chorągiew uszyta przez Jadwigę Kowalską (żonę ówczesnego kustosza), malowana przez Wł. Kowalskiego, kustosza.
Nr inw. MRD/ 1425/S
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kurnik.
Chorągiew przedstawia Świętego Izydora Oracza – Hiszpańskiego świętego z XI/XII w., patrona rolników. Pochodził on z ubogiej, wiejskiej rodziny, pracował jako parobek u zamożniejszych gospodarzy. Według legendy, podczas gdy św. Izydor modlił się, w pracy wyręczał go anioł.
Prostokątna chorągiew uszyta jest z szmaragdowej tkaniny, obszyta drobnymi frędzlami. Górny brzeg chorągwi wykończony jest listwą z wypustkami w kształcie strzałek. Do listewki przywiązany jest brązowy sznur, służący do zawieszenia chorągwi. Na środku wszyty kwadrat tkaniny z ręcznie malowanym przedstawieniem Świętego Izydora klęczącego na skraju pola. Obok mężczyzny znajdują się dwa woły. Wszystkie postacie zwrócone są w stronę figurki MB z Dzieciątkiem, leżącej na trawie. W dolnej części malowidła znajduje się napis: „Święty Izydor – patron rolników.
EKSPONAT MIESIĄCA – SIERPIEŃ 2019
Skrzynia wianowa – wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z drewna, z dekoracyjnymi malowidłami. Nabyta od mieszkańca Dobczyc Józefa Pracucha w 1966 roku.
Nr inw. V/400/490
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Karczma.
Skrzynia wianowa – ciemnozielona, ręcznie malowana na wzór wschodni – miejski, bukiety kwiatów na żółtym tle. Stanowiła niezbędnik każdej wiejskiej panny. W zdobionych drewnianych skrzyniach, ręcznie malowanych, przechowywane były kobiece i domowe skarby: szykowna świąteczna odzież, zdobiona bielizna pościelowa, płótno oraz dokumenty.
EKSPONAT MIESIĄCA – LIPIEC 2019
Ul dwudziałowy – wyk. nieznany, Dobczyce, wysokość: 95 cm – wyższa część, 88 cm – niższa, szerokość: 56 cm, długość: 81 cm (47 cm i 34 cm). Obiekt wykonany z drewna. Sposób nabycia: Zakup od Józefa Wandasa z Raciborska.
Nr inw. V/98/979
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Kurnik.
Ul dwudziałowy – podzielony na dwie części: jedną na gniazdo pszczół i drugą na miód . W środku znajduje się 8 ramek na miód, w części wyższej, wąski wlot, w części niższej, w ściance przedniej na metalowych zawiasach drzwiczki z metalowym uchwytem. Każda z dwóch części przykryta dwuspadowym, ciemnobrązowym, drewnianym dachem.
Ule – znajdowały się w pasiekach wiejskich, które nie były duże, mieściły kilka, lub kilkanaście Uli skrzynkowych, wcześniej kłodowych, drążonych z pnia drzewa. Pszczelarz wydobywał miód, podkurzając wcześniej pszczoły dymem z podkurzacza, następnie wybierał ramki z plastrami, na których zbierał się miód.
Miód produkowano na własne potrzeby lub sprzedawano.
Z wosku pszczelego wyrabiane były świece.
EKSPONAT MIESIĄCA – CZERWIEC 2019
Ornat żałobny – wyk. nieznany, Dobczyce, szerokość: 68 cm, długość: 110 cm. Obiekt wykonany z: czarnego aksamitu. Obiekt przekazany przez ks. Stanisława Kowalika.
Ze zbiorów : Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Dom kultu pochówkowego.
Nr inw. V/925/2592
Ornat żałobny z XIX/ XX w. – Używany przez kapłana na ceremoniach żałobnych, pogrzebach oraz mszach za zmarłych. Ornat koloru czarnego, obszyty złotym galonikiem, haftowany metalową nicią w kwiatowy wzór, na plecach krzyż z ozdobnym napisem IHS.
EKSPONAT MIESIĄCA – MAJ 2019
Karawan pogrzebowy konny – wyk. nieznany, Dobczyce, wysokość: 285 cm, szerokość: 140 cm, długość: 390 cm. Obiekt wykonany z metalu i drewna, koloru czarnego, zdobiony ornamentami sakralnymi, figurami aniołów oraz symbolami pogrzebowymi. Sposób nabycia: zakup Władysława Brożka dla muzeum.
Nr inw. V/57/2405
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Dom kultu pochówkowego.
Karawan konny z Głogoczowa koło Myślenic – wóz z zaprzęgiem konnym, koloru czarnego, z brązowym skórzanym siedziskiem, pod spodem otwierany schowek. Koła drewniane, z metalowym okuciem. W rogach wozu kolumienki zwieńczone kapitelami. Pomiędzy każdą parą kolumn znajduje się drewniana postać anioła. Dach – łamany, blaszany, w każdym jego narożniku znajduje się urna. Na środku dachu, postać anioła i krzyż. Po bokach, niskie metalowe barierki.
Karawan pogrzebowy konny – służył do przewożenia trumny ze zmarłym. Wraz z konduktem pogrzebowym, udawał się do kościoła na nabożeństwo lub na cmentarz po pokropieniu trumny wodą święconą przez kapłana przed kościołem. Orszak konduktu żałobnego wolno zmierzał na miejsce wiecznego spoczynku, zatrzymując się przy przydrożnych kapliczkach.
EKSPONAT MIESIĄCA – KWIECIEŃ 2019
Maszyna do szycia nożna Gritzner- wyk. nieznany, Dobczyce. Obiekt wykonany z: drewna i żelaza.
Nr inw. V/679/2329
Ze zbiorów : Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Karczma, dział krawiecki.
Maszyna do szycia na korbkę Gritzner – wynaleziona w poł. XIX w.
Krawiectwo należało do rzemiosła odzieżowego. Było popularnym zajęciem wśród kobiet. Na początku wyszywały ręcznie, później przy pomocy maszyn do szycia.
Urządzenie to łączyło materiały za pomocą nici, poprzez tworzenie szwu.
EKSPONAT MIESIĄCA – MARZEC 2019
Mszał żałobny – wyd. Salvatore I Giandomenico, Lukka (Włochy), 1770 r., wys. 36 cm, szer. 23 cm. Obiekt wykonany z: papieru i skóry, darowizna Bogdana Steinhoffa.
Nr inw. V/1059/2821/MRD
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Dom Pogrzebowy.
Mszał żałobny – dokładnie mszał z formułami mszy żałobnych. Obiekt prawdopodobnie pochodzi z kaplicy cmentarnej. Księga w skórzanej oprawie w kolorze brązowym. Na stronie tytułowej rycina przedstawiająca mężczyznę powstającego z grobu. Obok mężczyzny znajduje się naga kobieta, spętana kajdanami. Scena rozgrywa się w bliżej nieokreślonym miejscu, towarzyszy jej znaczna ilość czaszek i kości.
Tekst i fot. Michał Kowalik
Sanie osobowe – wyk. nieznany, Brzezowa (Gaik). Obiekt wykonany z: drewna, metalu, skóry, darowizna: Bogusława Przybyło.
Nr inw. 1477/MRD
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Duża Wozownia.
Sanie osobowe – używane do transportu osób w okresie zimowym. Zaprzęg konny. Sanie pochodzą z dawnego majątku dworskiego w Brzezowej (Gaiku).
Tekst i fot. Michał Kowalik
EKSPONAT MIESIĄCA – STYCZEŃ 2019
Szopka kolędnicza – wyk. nieznany, Dobczyce, wys.150 cm, szer.135 cm. Obiekt wykonany z: tektury, drewna, papieru, folii, darowizna: Stanisława i Mariana Kopery.
Nr inw. 354/MRD
Ze zbiorów: Muzeum Regionalne PTTK im. Władysława Kowalskiego w Dobczycach, Skansen, Karczma.
Szopka kolędnicza – używana w okresie Bożego Narodzenia w czasie przeglądów grup kolędniczych. Element centralny obiektu posiada napęd elektryczny, który porusza platformą z lalkami kolędniczymi. W szopce następujące lalki: Matka Boska z Dzieciątkiem, Święty Józef, Król Herod, Diabeł, Śmierć, Król Kasper, Król Melchior, Król Baltazar, Czarownica, Pastuszek, Pan Młodu, Panna Młoda, Kominiarz, Druciarz, Panna, Żołnierz, Dziadek, Strażak, Kobieta, Mężczyzna, Cygan, Cyganka, Panna, Majster, Czeladnik.
Tekst i fot. Michał Kowalik